[ઝવેરચંદ મેઘાણીનો જન્મ ચોટીલામાં તા. ૨૮ ઑગસ્ટ, ૧૮૯૬ના રોજ થયો હતો. તેમણે પોતાની કોઈ આત્મકથા લખી નથી. એ વિષય પર તેમણે લખ્યું છે કે “મારી જીવનસ્મૃતિ લખું તો parody જેવું બને. જીવનનું ઘણું ઘણું સ્મરવાને બદલે વીસરવા યોગ્ય હોય છે. નબળાં જીવનતત્ત્વોને હિંમતભેર તેમ જ આત્મશ્રદ્ધાભેર મૂકવાની શર્તને આત્મસ્મૃતિનું સાહિત્ય અવલ દરજ્જજે માગી લ્યે છે. એમાં ૯૯.૯ [ટકા] પાલવે નહિ. પૂરા સો ટકા ખપે. જીવનકથા લખવાની મારી હામ નથી.” આમ છતાં તેમણે અલગ અલગ જગ્યાએ પોતાના જીવન વિશે થોડું ઘણું કહ્યું છે. તેમના પુત્ર શ્રી અશોક મેઘાણીએ આ વિવિધ સંસ્મરણોનું એક સંકલન કરી તેમાંથી ’આત્મનિરીક્ષણ’ નામનું સરસ ઈ-પુસ્તક બનાવી પોતાની વેબસાઈટ meghani.com પર મૂક્યું છે. અત્રે એ ઈ-પુસ્તકમાંથી થોડોક અંશ રજૂ કરવામાં આવ્યો છે.]